وجوه مشترک قراردادهای نفتی
تمام قراردادهای نفتی دارای عناصر مشترک اساسی زیر هستند.
مدت قرارداد
قرارداد به سه فاز اصلی تقسیم میشود : فاز مقدماتی یا شناسایی ، فاز اکتشاف ، فاز استخراج
بند اول: فاز مقدماتی یا شناسایی
در برخی از امتیازات، مرحله اولیه یا فاز شناسایی وجود دارد که مدت ان یک یا دو سال است. اجازه عملیات غیر اجرایی تنتها در مواردی مانند عملیات زمین شناسی و ژئو فیزیک داده میشود اما حفر چاهای اکتشافی به جز حفر چاه کم عمق جهت اطلاعات زمین شناسی در این مرحله انجام می شود. این چنین عملیات غیر اجرایی امکان دستیابی به منابع بالقوه بدون هزینه مستقیم را برای دولت فراهم میکند.
بند دوم: اکتشاف
مدت دوره عمیات کشف نفت و گاز باید به گونه ای در نظر گرفته شود که برای یک برنامه اکتشافی مؤثر کافی باشد اما ، مدتی آن باید معلوم باشد. دوره اکتشاف معمولا سه تا شش سال و در برخی موارد حتی طولانی تر است . امکان تجدید نظر در مدت دوره اکتشاف تحت شرایط خاصی با عدم کشف نفت پس از اتمام دوره وجود دارد. در صورت انقصاء مدت دوره اکتشاف و عدم حصول ذخایر به میزان تجاری ، قرارداد به طور اتوماتیک به پایان میرسد.
بند سوم: استخراج
دوره استخراج معمولا بین 20 تا 30 سال در نظر گفته میشود و میتواند تحت شرایطی ادامه یابد.
انصراف
قوانین انصراف در کشورهای مختلف متفاوت است. این قوانین معمولا در کشورهایی که منبع نفت اثبات شده دارد بسیار محکم تر از کشورهایی است که توان بالقوه تولید نفت در آنها کم است. منطقه آزاد شده معمولا شمال 50 تا 75 % منطقه اصلی میباشد. انصراف معمولا طی دو یا سه مرحله انجام میشود و اصولا مناطقی که تولید بالایی دارند واگذار نمی شوند.
حفاظت
حصول اطمینان کشور میزبان از به کارگیری حداثر کارایی فنی توسط شرکت بینالمللی نفت تحت موافقت نامه یا قانون مشکل است. به علاوه دولت باید از قدرت و همچنین کارشناسان کافی برای اطمینان از رعایت اصول نگهداری صحیح در تولید برخوردار باشد و مطمئن شود که عملیات بر طبع قواعد قانونی انجام می پذیرد.
بازاریابی
اغلب شرکت های نفتی در زمینه ارسال نفت خام به بازار بسیار موفقتر از دولتها عمل مینمایند. بنابراین معمولا دولت میزبان یا ترجیح میدهد که سهم نفت خود را به شرکت نفت بفروشد و یا مایل است که شرکت بینالمللی نفت همانند یک آژانس بازاریابی نفت برای دولت عمل نماید. این یک شرط مقید خصوصا در مواقعی است که عرضه زیاد می باشد. از انجا که شرکت های بینالمللی نفت نگران تهیه نفت خام برای سیستم بازاریابی خود هستند لذا این شرط مناسبی برای آنهاست و این امکان را برای انها فراهم میکند که یک مقدار مشخصی از سهم دولت و تولید را خریداری نمایند. موافقت نامه مربوطه باید به طور شفاف قیمت نفت ، نحوه پرداخت و مدت زمان خرید سهم دولت را توسط کمپانی بین المللی نفت مشخص نماید.[1]
تعلق سرمایه (ابزار و لوازم تولید)
در صورتی که ابزار و لوازم تولید از ابتدای عملیات به کمپانی نفت تعلق داشته باشد. قانون یا موافقت نامه نفت باید این مسئله را تصریح کند که سرمایه (ازار و لوازم تولید) پس از مدتی به دولت تعلق دارد و یا باید به شرکت نفت تعلق گیرد. به طور معمول لازم است که در قرارداد بندی در مورد تعلق سرمایه به دولت میزبان پس از مدت انقضاء با پایان امتیاز یا موافقتنامه در نظر گرفته شود.[2]
ابزار حقوق آماده ارائه خدمات حقوقی به شما مردم عزیز ایران میباشد.
منابع
[1] – ایرانپور ،فرهاد ، مبانی عمومی قراردادهای نفتی ، فصلنامه حقوق ،دوره 37 ،1386، ص41.
[2] – آریان نیا،رضا، شروط در سیرتحولات حقوق قراردادهای بین المللی نفت و گاز ، مجله حقوقی بین المللی ،شماره 1388،41، ص21.