یکی از موارد بسیار مهم در سندهای تجاری، سرقت اسناد تجاری + آثار مفقودی و گم شدن و اتلاف اسناد تجاری است. گاهی برای برخی از دارندگان اسناد تجاری، مفقود شدن چک، سفته، برات و … اتفاق می‌افتد. این اتفاق می‌تواند تبعات بسیار زیادی را در بر داشته باشد. بنابراین در قانون تجارت شاهد برخی از قوانین بسیار مهم در این زمینه خواهیم بود. در این قانون، مواد و تبصره‌های بسیار مهمی تعریف شده‌اند که نه تنها از مسئولیت افراد در برابر این اسناد گم شده، بلکه به موارد بیشتری نیز در این زمینه اشاره شده است.

پس از مفقود شدن و یا سرقت اسناد تجاری، شاهد برخی از اقدامات خاص خواهیم بود. این اقدامات بر اساس نوع سند تجاری، وضعیت سند تجاری (حامل بودن) و … انجام می‌پذیرد. یکی از راهکارهای بسیار مهم برای دریافت پیشنهادات ایده‌آل و کاربردی در این زمینه، استفاده از مشاوره‌های تخصصی و حرفه‌ای است. قبل از هرگونه اقدام در این زمینه، باید ابتدا از مشاوره‌های هوشمندانه توسط افراد ذیصلاح و کاربلد بهره برداری نمود.

سرقت اسناد تجاری و شرایط وابسته به آن

آیا می‌دانید پس از سرقت اسناد تجاری + آثار مفقودی و گم شدن و اتلاف اسناد تجاری چه اقداماتی را باید انجام دهید؟! همان‌طور که می‌دانید، اسناد تجاری در انواع مختلفی قابل بهره برداری هستند. برخی از این اسناد به صورت حامل مورد استفاده قرار می‌گیرند. زمانی که اسناد تجاری به صورت وجه حامل صادر شوند، یعنی در این اسناد نام گیرنده ثبت نشده و به جای آن شاهد عبارت حامل خواهیم بود. این اسناد تجاری به نحوی تعریف شده‌اند که گیرنده‌ی سند تجاری، دارنده‌ی آن محسوب می‌شود. دارنده نیز می‌تواند به راحتی برای دریافت وجه آن اقدام نماید.

حال تصور کنید که این نوع از اسناد تجاری با سرقت و یا مفقود شدن مواجه گردند. در این صورت دارنده‌ که سند وی به سرقت رفته و یا مفقود شده است، با ضرر قابل توجهی مواجه خواهد شد. حال این سوال پیش می‌آید که چطور می‌توان از نقد شدن این اسناد جلوگیری کرد؟ آیا قانون خاصی برای سرقت این اسناد و یا مفقود شدن آنها وجود دارد؟ چطور می‌توان وجه این اسناد را بلوکه کرد؟! نحوه‌ی وصول این اسناد پس از دزدیده شدن و یا مفقود شدن چیست؟

شرایط قانونی برای اسناد تجاری مفقود و یا دزدیده شده

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، در قانون تجارت شاهد صدور برخی از قوانین در زمینه‌ی سرقت اسناد تجاری، هستیم. اگر به ماده‌ی 320 قانون تجارت توجه نمایید، حتماً از تعریف دقیق اسناد تجاری حامل مطلع خواهید شد. قطعاً اسناد تجاری که به صورت حامل صادر شده‌اند، سهولت در نقدینگی را به همراه خواهند داشت. بنابراین اصولاً سرقت و یا مفقود شدن این اسناد، بسیار قابل توجه خواهد بود. اگر به مطالب پایانی در این ماده از قانون تجارت توجه نمایید، به این امر مهم پی خواهید برد که:

(اگر مقام‌هایی که از صلاحبت قضایی و همچنین پلیس‌ها تأدیه وجه این نوع از اسناد را منع نمایند، تأدیه این وجه با شرایط خاص امکان پذیر خواهد بود.)

بر اساس این قانون جهت سرقت اسناد تجاری، ضرر قابل توجهی به مدیون وارد خواهد شد. بنابراین جهت افزایش درک و آگاهی افراد برای سرقت و یا مفقود شدن این اسناد، مواد 320 الی 334 از قانون تجارت به بررسی این موضوع پرداخته‌اند.

مهمترین قوانین برای سرقت اسناد تجاری

همان‌طور که می‌دانید، استفاده از اسناد تجاری در بسیاری از معاملات تجاری بسیار رایج و پرکاربرد است. در این نوع از اسناد می‌توان شاهد طرفین مختلفی بود که هر کدام از آنها نسبت به این نوع از اسناد، مسئولیت‌های خاصی را در بر دارند. مسئولیت سرقت اسناد تجاری بیشتر متوجه شخصی است که سند را به واسطه خرید سهام و یا ارائه خدمات و غیره، دریافت نموده است. بنابراین وی باید سرقت و یا مفقودی این سند را به دادگاه اعلام نموده و اقدام به ابطال آن نماید. برای ابطال این سند باید بررسی‌های لازم انجام شده و مراحل قانونی سپری گردد. سپس بسته به نوع سند ،اقدام به ابطال آن نموده و از پرداخت وجه این سند از طریق مدیون به سرقت کننده، جلوگیری خواهد شد. این فرایند می‌تواند از سوء استفاده‌های غیر قابل جبران جلوگیری نماید.

از دیگر قوانین مهم در خصوص سرقت اسناد تجاری، می‌توان به فرایند پیگیری این قوانین از طریق ثبت درخواست نماید. مراحلی که برای تأدیه وجه این اسناد باید طی گردد، بر اساس اصول خاص و همچنین بر اساس نوع سند، انتخاب می‌شوند. بنابراین با کسب اطلاعات کامل در این زمینه، می‌توان به راحتی برای دریافت و تأدیه وجه اسناد مفقود شده، اقدام کرد.

راهکارهای هوشمندانه برای وصول اسناد مفقود شده

همانطور که ذکر شد، در صورتی که سند تجاری حامل به سرقت رود، فرد دارنده‌ سند باید اقدام به اعلام سرقت اسناد تجاری به مراجعه ذیصلاح نماید. سپس فرایندهای قانونی را طی نموده تا سارق توانایی برداشت وجه را نداشته باشد. حال باید از راهکارهای مناسب و هوشمندانه برای دریافت وجه استفاده نماید. از جمله این راهکارها عبارتند از:

یکی از مهم‌ترین فرایندها، فرایند اعلام مفقودی سند از طریق تشکیل حساب کاربری و همچنین انجام احراز هویت در سامانه ثنا، می‌باشد. بر اساس این فرایند دارنده‌ای که سند در وجه حامل وی به سرقت رفته یا مفقود شده، اقدام به اعلام وضعیت خود به مراجع ذیصلاح می‌نماید.

 فرد باید اسناد لازم برای بیان گم شدن سندی که در تصرف او بوده را به محکمه ارائه نماید. در این صورت می‌تواند اقدام به تقاضای صدور حکم برای بطلان سند از جانب حاکمان ذیصلاح نماید. در صورت صحت ادعای فرد، رفتارهایی که در مواد 322 الی 325 قانون تجارت ذکر شده‌اند، با فرد انجام می‌شود. این رفتارها اعم از:

• اعلام مفقودی در جراید
• ممنوعیت پرداخت وجه از طریق مدیون سند به دیگری

کلام آخر

در قانون تجارت برای سرقت اسناد تجاری و ائتلاف آنها، شاهد بسیاری از مواد و قوانین مختلف خواهیم بود. بسیاری از دارندگان سند که سند آنها مفقود یا دزدیده شده است، قبل از اقدام به اعلام مفقودی، از طریق بانک اقدام به بستن سند می‌نمایند. بنابراین برای تأدیه وجه این نوع از اسناد، می‌توان شاهد استفاده از راهکارهای مختلفی بود. جهت بهره برداری از این روش‌ها و جلوگیری از بروز اتفاقات ناخوشایند، می‌توان از مشاوره‌های تخصصی و هوشمندانه استفاده کرد. برای این منظور می‌توان به مواد مختلفی که در قانون تجارت به آنها اشاره شده است، مراجعه نموده و از راهکارهای هوشمندانه در این زمینه نیز استفاده کرد.

البته لازم به ذکر است که با ورود چک‌های صیادی و همچنین استفاده از ثبت الکترونیکی آنها، میزان بروز این اتفاقات بسی کاهش یافته است. در ضمن، صدور سفته‌ها نیز به صورت الکترونیکی انجام می‌پذیرد.