تعریف وکالت‌نامه به عنوان یک قرارداد، عبارت است از یک سند معتبر که شما به دلایلی، مثل نداشتن فرصت یا عدم آشنایی با روال کار حقوقی و قانونی، با فردی دیگر به عنوان یک قرارداد بین خودتان منعقد می‌کنید. بر اساس مادة ۳۴ قانون آئین دادرسی مدنی این وکالت‌نامه می‌تواند در قالب یک سند رسمی باشد و در یک دفترخانة اسناد رسمی صورت بگیرد، یا می‌تواند مثل یک سند غیررسمی، به شکلی قراردادی عادی بین دو نفر تنظیم شود که البته نیاز به تأیید وکالت دارد که گاهی هم به صورت شفاهی و بین دو نفر آشنا یا خویشاوند و دوست، حتی گاهی پشت تلفن، منعقد می‌شود.  این قرارداد از سوی شما منعقد می‌شود تا کسی که وکالت شما را بر عهده گرفته، به نیابت از شما اموری را که به او سپرده‌اید، انجام دهد. در قرارداد وکالت‌نامه، شما موکل و کسی که نائب شماست، وکیل خوانده می‌شود. در ادامه تعریف این نوع قرارداد باید به انواع وکالت‌نامه هم پرداخت. اما در ابتدا به شروط تأیید وکالت‌نامة غیررسمی پرداخته خواهد شد.

شروط تأیید وکالت‌نامه غیر رسمی

مطابق با ماده ۳۴ قانون آئین دادرسی مدنی شروط ضمن وکالت غیر رسمی عبارت هستند از: تأیید وکالت‌نامه غیررسمی از سوی وکیل که می‌تواند ذیل قرارداد وکالت تأیید کند که وکالت‌نامه در حضور شخص موکل و وکیل امضا و مهر و انگشت شده است.

انواع وکالت‌نامه

دو تقسیم‌بندی کلی برای انواع وکالت‌نامه وجود دارد: یک، وکالت تام که به این معناست که شخصی را برای انجام دادن تمامی کارهای خود به عنوان وکیل تعیین می‌کنید که این کارها می‌تواند شامل امور اداری و کارهای مالی باشد. نوع دیگر وکالت‌نامه، وکالت مقید است؛ یعنی کاری که باید از سوی وکیل صورت بگیرد، مشخص و تعریف شده است و وکیل فقط موظف به انجام دادن همان کار است و بیش از آن مجاز به دخالت در امور دیگر موکل نیست.

دو مثال معمول از وکالت‌نامه، وکالت‌نامه‌های کاری و وکالت فروش هستند. وکالت کاری، قراردادی بین دو طرف است که بر اساس آن وکیل از سوی موکل به انجام دادن امور اداری موکل می‌پردازد. وکیل می‌تواند فردی عادی یا وکیل رسمی باشد.

در وکالت فروش، فروشندهْ وکالت فروش اموال خود را به خریدار یا موکل خود می‌سپارد.

وکالت‌نامه بلاعزل و وکالت تام‌الاختیار چه تفاوتی دارند؟

ابتدا در تعریف این دو نوع وکالت باید به نحوه عزل وکیل پرداخت. برای عزل وکیل تعیین شده در وکالت‌نامه، در حضور موکل و وکیل در دفترخانه اسناد رسمی، موکل طی فرآیندی اعلام می‌کند که می‌خواهد وکیل را از وکالت خود عزل کند؛ اما اگر شرطی ضمن وکالت‌نامه آمده باشد که این حق را از موکل عزل کرده باشد، در این حالت دیگر حق عزل وکیل با موکل نیست و به آن وکالت بلاعزل می‌گویند.

وکالت تام‌الاختیار هم به این معناست که فردی که به عنوان وکیل در وکالت‌نامه تعیین شده، می‌تواند در تمامی امور موکل خود، از جمله امور مالی، اداری و رسیدگی و انجام دادن امور از هر نوع مثل تشریفات شرعی و قانونی، ناقله و متصوره که جزء امور حقوقی موکل محسوب می‌شوند، دخالت کند و بدون نیاز به اجازة موکل در آنها دست ببرد.

تفاوت وکالت بلاعزل و تام‌الاختیار در موارد اختیارات هر یک است. وکالت تام‌الاختیار برای فروش املاک و مستغلات و ماشین و غیره صادر می‌شود. وکالت بلاعزل به امور جزئی داده می‌شود؛ مثلا موضوع طلاق یا ارث. یعنی مورد پرونده و وکالت کاملا مشخص است و به امور کلی ارتباطی ندارد.

وکالت بلاعزل کاربرد دیگری هم دارد. افراد زیادی موقع فروش و خرید املاک و مستغلات، معامله را به شکل وکالت بلاعزل انجام می‌دهند. یعنی خریدار ملک یا ماشین، تمام مبلغ ملک یا ماشین را در ازای گرفتن وکالت‌نامة بلاعزل به فروشنده می‌دهد.

در این شرایط، خریدار تمامی روال اداری را خودش طی می‌کند و سند در نهایت به نام موکل یا خریدار زده می‌شود. اما در این حین، اگر فروشنده فوت کند و یا در شرایطی قرار گیرد که از نظر قانون توان تصمیم‌گیری و بهره‌گیری از قوه عقل نداشته باشد، وارثین فروشنده می‌توانند مانع از انتقال سند شوند و گاهی هم لازم می‌دانند خودشان پیگیر مراحل انتقال سند باشند.

انواع وکالت‌نامه‌های دفاتر اسناد رسمی کشور

* وکالت‌نامه خرید و فروش املاک و مستغلات.

* وکالت‌نامه خرید و فروش خودرو و امور مربوط به خودرو.

* وکالت‌نامه خرید و فروش سهام.

* وکالت‌نامه انتقال شرکت‌های سهامی عام.

* وکالت‌نامه انجام امور شرکتی.

* وکالت‌نامه امور بازرگانی.

* وکالت‌نامه امور خانواده، ازدواج و طلاق.

* وکالت‌نامه سرپرستی فرزند.

* وکالت‌نامه انحصار وراثت.

* وکالت‌نامه امور مربوط به شهرداری و ساختمان.

* وکالت‌نامه امور بانکی.

* وکالت‌نامه دریافت پروانه کسب.

* وکالت‌نامه اخذ حقوق و مستمری.

چرا باید از خدمات ابزارحقوق استفاده کنیم

برای انعقاد هر نوع قراردادی، وکالتنامه، اظهارنامه، تعهدنامه، دادخواست، شکوائیه و… باید نسبت به قوانین آن به صورت کامل آگاه باشیم. عدم رعایت هر یک از موارد قانونی، باعث به وجود آمدن خسارت‌های سنگین برای هر یک از طرفین قرارداد خواهد شد. لذا انعقاد چنین اوراقی باید توسط وکلا یا کارشناسان حقوقی صورت پذیرد. ضمناً استفاده از پیش‌نویس های آماده هر اوراقی‌ باعث صرفه جویی در وقت و هزینه می گردد.