ویژگی‌های قرارداد EPC

مقدمه

به طور معمول در روند ایجاد قراردادها برای پروژه های بزرگ، مدیر پروژه به یک مهندس مشاور دستور می دهد که طراحی پروژه را برعهده بگیرد تا بر مبنای آن طراحی، پیشنهادی برای ساخت و ساز همراه با طراحی های دقیق و مقادیر کمیتی و…داده شود و در کنار آن هرگونه تجهیزات مخصوص به صورت جداگانه تأمین گردد. اما حتی اگر پشتیبانان مالی پروژه، تجربه انجام کار ذیل قراردادهای جداگانه را داشته باشند و بتوانند مسئولیت های مختلف را در بین اطراف مختلف قرارداد هماهنگ کنند چنین امری به صورت معمول مقبول وام دهندگان در پروژه های تأمین مالی نیست زیرا آن ها به دنبال یک مسئول واحد برای تکمیل پروژه به صورت قابل قبول می باشند بدین علت که آن ها نمی خواهند شرکت مسئول پروژه درگیر شناسایی مسئول عدم موفقیت ها در کاری شود، بنابراین قرارداد ساخت در یک پروژه تأمین مالی معمولا به شکل یک قرارداد طراحی و مهندسی پروژه، تامین یا ساخت هرگونه نیروگاه و کارخانه یا تجهیزات موردنیاز و ساخت و برپاداشتن پروژه است که در معنایی دیگر پروژه ترن کی نامیده می شود که به معنای تحویل کامل و مجهز یک پروژه به شکل آماده برای بهره برداری می باشد. این نوع قرارداد با عنوان مهندسی،تأمین و ساخت شناخته می شود (EPC) که نمونه طراحی تأمین و ساخت آن هم موجود است.(دی پی سی)

ویژگی‌های قرارداد EPC

1- پیمانکار دارای آزادی عمل بیشتری در زمینه انتخاب تجهیزات و تکنیک های اجرایی بوده و همچنین وابستگی خاصی به فعالیت‌های دیگران و پیروی از برنامه زمان بندی آنها ندارد .

2- سرعت در این پروژه ها بیشتر بوده و با انجام سریع کار، پرداخت‌های مورد انتظار نیز بموقع می بایست انجام گردد.

3- چنانچه پیمانکار از تجهیزات ارزانتر و سطح پایین استفاده نموده و در نتیجه کیفیت کار پائین بیاید، ریسک عدم دریافت آخرین پرداخت را متقبل گردیده و بعلاوه ریسک عدم گرفتن کارهای بعدی کارفرما را نیز پذیرا خواهد بود .

4- زمان دراین نوع قراردادها از اهمیت خاصی برخوردار است و باید طبق تعهدات، طرفین بدان متعهد باشند. بنابراین در هر مرحله از پروژه فقط می بایست موارد مهم و اساسی مورد بحث قرار گرفته تا تأخیری در روند اجرای پروژه پیش نیاید . در حقیقت اطمینان از تاریخ اتمام پروژه بسیار بالا است (بدلیل تعیین جریمه برای هر یک از طرفین در صورت نقض تعهدات).

5- کارفرما و مشاورین وی می بایست به مهارت و تجارب پیمانکار اعتماد نمایند و در نتیجه به غیر از مواردی که پیمانکار از وظایف خود بصورت اساسی و کلی عدول میکند، لازم نیست در کار پیمانکار دخالت نموده و یا پیشنهادات را با تأخیر طولانی مورد بررسی قرار دهند.

6- مرحله طراحی تفصیلی اهمیت خاصی داشته و کارفرما و مشاورین وی می بایست اطمینان یابند که پیمانکار از مشخصات عدول ننموده و استانداردهای پروژه را پائین نیاورده است .

7- توافقات مالی و نحوه پرداخت تأثیر بسزایی در قرارداد دارد، لذا می بایست بصورت شفاف و مشخص در قرارداد تعیین شده و بر طبق آن نیز عمل گردد. چنانچه کارفرما در ابتدای امر از خواسته های خود آگاهی کامل داشته باشد یک قرارداد بصورت قیمت یک قلم  Lump Sum بهترین گزینه محسوب میگردد. در این حالت پیمانکار می بایست از بنیه مالی مناسبی برخوردار باشد .

8- در خصوص راه اندازی پروژه چنانچه کارفرما خواسته ها و الزاماتی داشته باشد می بایست در قرارداد بدان اشاره گردد.

9- کارفرما و مشاورین وی بیشترین فعالیت را در فرآیند مناقصه و نظارت عالیه در طول اجراء طرح خواهند داشت. بعنوان یک قانون کلی هر عیب و نقصی که در محدوده تعریف شده کار حادث شود مسئولیت پیمانکار خواهد بود و ریسک و مسئولیت اجرایی از کارفرما به پیمانکار منتقل می شود .

10- امکان کاهش هزینه های پروژه بعلت فراهم ساختن امکان طراحی و اجرای اقتصادی وجود دارد. نکته حائز اهمیت در این مورد منافع اقتصادی حاصله بوده که می بایست بین کارفرما و پیمانکار بنحو عادلانه تقسیم گردد. به عبارت دیگر این اطمینان برای کارفرما حاصل می شود که هزینه های نهایی پروژه از مبلغ توافق شده تجاوز نمی کند. (تغییرات بندرت ممکن است بوجود آید).

11- مرحله مناقصه اهمیت بسیار زیادی داشته و در این مرحله کارفرما می بایست نیرو ، هزینه و منابع کافی را به منظور اطمینان از قابلیت های پیمانکار و کیفیت طرح‌های پیشنهادی آنها صرف نماید. از سوی دیگر پیمانکار نیز باید وقت و انرژی زیادی برای تهیه پیشنهاد با اطمینان از قابل اجراء بودن و سودآوری آن مصروف دارد. بهتر است هزینه های صرف شده پیمانکار برای آماده کردن مدارک جهت شرکت در مناقصه (هزینه های طراحی ) بعنوان بخشی از هزینه های طرح دیده شود .

12- در کشور ما فقدان پیمانکارانی که بتوانند در این روش کار کنند از جمله مشکلات اساسی محسوب می گردد. شرکت‌هایی که در عین برخورداری از توان مالی مناسب در سه زمینه متفاوت مهندسی  E ، تدارکات P ، و اجراء C دارای تجربه کافی باشند انگشت شمار هستند. اصولا سود این نوع پروژه ها به تجربه و توانمندی در حیطه سه مورد فوق و ریسک پذیری بالا مربوط می گردد که شرکت‌های داخلی فاقد آنها می باشند.

13- استفاده از تأمین منابع مالی بصورت فاینانس در این روش با سهولت بیشتری انجام می شود.

14- خریدهای خارجی را میتوان بصورت یکپارچه انجام داد .

15- ارتقاء قابلیت های ساخت و نوآوری در داخل کشور امکان پذیر می گردد.

16- کارفرما بدلیل نیاز به کنترل کمتر در این روش می تواند به فعالیت‌های اصلی خود پرداخته و کمترین نیروی پرسنلی ستادی در سیستم خود نیاز خواهد داشت .

مزایای روش EPC

1)کارفرما تنها با یک واحد مسئول سروکار دارد.

2)داشتن کمترین ریسک برای کارفرما.

3)مشخص بودن قطعی هزینه ها.

4)تأخیرهای ناشی ازتغییرات و ادعا ها کاهش می یابد.

معایب روش EPC

1)عمده عیب این روش عدم انتقال دانش فنی به کارفرما می باشد.

2)روش شناخت شده نبوده و برای کارفرما پیچیده است.

3)کاهش کنترل کارفرما بر روی کار.

4)چون بیشتر ریسک متوجه پیمانکار است اگر تحمل نیاورد پروژه نیمه تمام رها می شود.

5)طراحی در اختیار کارفرما نبوده و بیشتر از واحد طرح و ساخت تبعیت می کند.

 علت پیش رفتن بازار کار به سوی قراردادهای EPC

اولین دلیل اطمینان کارفرما یا صاحب کار از مبلغ نهایی و زمان قطعی پایان کار است.

تغییرات زمان در این پروژه ها بسیار کم است زیرا جریمه های در نظر گرفته شده برای طرفین در قرارداد زیادند.در این نوع قراردادها جریمه ها واقعا اجرا می شود  و طرفین همگی دنبال این هستند که جریمه ها را پرداخت نکنند در زمانی که استفاده از سرمایه‌ی خصوصی در اجرای فاینانس مطرح است قطعاً باید از این نوع قراردادها استفاده کرد.

یکی دیگر از مواردی که در این نوع قراردادها وجود دارد جلوگیری از تقسیم مسئولیت و کار است یعنی مسئولیت تکه تکه نمی شود.

مشکلات اجرایی این قراردادها در طرح های داخلی

1)فقدان دانش مدیریت پروژه

هدایت و نظارت در این پروژه ها نیازمند توانایی بسیار قوی در زمینه (ام سی) می باشد و یکی از اشکالات در این زمینه بها ندادن به مقوله مدیریت پروژه می باشد. مدیران پروژه در کشور ما مهندسین با تجربه ای هستند که به دلیل سابقه کاری زیاد به این سمت منصوب شده اند ولی دیدگاه روشنی نسبت به پروژه های بزرگ ندارند در نتیجه فاقد دانش کافی در این مورد هستند.

2)فقدان پیمانکاران عمومی

در داخل کشور پیمانکاران عمومی که بتوانند پروژه ای را با گردش مالی بالا مدیریت نمایند بسیار کم بوده بنابراین چنانچه شرط اصلی برای انجام پروژه را وجود یک شرکت بزرگ بدانیم در همان ابتدا با مشکل مواجه خواهیم بود  تشکیل کنسرسیوم ما بین طرف داخلی و خارجی از جمله راه حل ها می باشد.

3)تغییرات و نوسانات زیاد

بر اساس یک سری برآورد ها و بررسی اولیه پروژه ای در سطح کلان تعریف می شود به علت وجود مشکلات فراوان در سیستم اداری کشور تا زمان شروع پروژه وقفه قابل توجهی بوقوع می پیوندد و با طولانی شدن زمان اجرا امکان تغییر مجرییان ذیربط با احتمال بسیار بالا مطرح می شود.

4)ضعف سیستم مالی کشور

به دلایل مختلف تقاضای پول از طرف پیمانکار و تامین پول از طرف کارفرما تطابق با یکدیگر نداشته و نهایتاً تأخیر در اجرای پروژه ها را باعث می گردد.

5)فقدان پیمانکاران EPC

در کشور ما فقدان پیمانکارانی که بتوانند به این روش کار کنند از جمله مشکلات بسیار بزرگ است شرکت هایی که در عین برخورداری از توان مالی مناسب در سه زمینه متفاوت مهندسی تدارکات و اجرا دارای تجربه کافی باشند انگشت شمار هستند.

چرا باید از خدمات ابزارحقوق استفاده کنیم

برای انعقاد هر نوع قراردادی، وکالتنامه، اظهارنامه، تعهدنامه، دادخواست، شکوائیه و… باید نسبت به قوانین آن به صورت کامل آگاه باشیم. عدم رعایت هر یک از موارد قانونی، باعث به وجود آمدن خسارت‌های سنگین برای هر یک از طرفین قرارداد خواهد شد. لذا انعقاد چنین اوراقی باید توسط وکلا یا کارشناسان حقوقی صورت پذیرد. ضمناً استفاده از پیش‌نویس های آماده هر اوراقی‌ باعث صرفه جویی در وقت و هزینه می گردد.