اسناد دریافتنی غیر تجاری چیست؟ آشنایی با انواع حساب‌های دریافتنی را می‌دانید؟! قبل از کسب اطلاع در این زمینه، بهتر است که اسناد دریافتنی را به طور کامل بشناسید. در معاملات تجاری شرکت‌ها و موسسات شاهد برخی از حساب‌ها و اسناد هستیم که به عنوان حساب‌های دریافتی و یا اسناد دریافتی شناخته می‌شوند. منظور از این اسناد و حساب‌ها، مطالبات یک شرکت و یا واحد تجاری هستند. در بسیاری از کسب و کارها و معاملات تجاری، شاهد برخی از مطالبات از اشخاص حقیقی و یا حقوقی خواهیم بود. به طور کلی می‌توان گفت که: این اسناد بیانگر مطالبات یک موسسه، شرکت و یا سازمان خواهند بود. در این حساب و اسناد دریافتی می‌توان شاهد طیف گسترده‌ای از مطالبات مختلف بود.

اسناد دریافتنی نه تنها در بیان مطالبات شرکت نقش مهمی دارند، بلکه در گزارش‌های مختلف مالی در موسسه یا شرکت نیز بسیار موثر خواهند بود. از جمله گزارشاتی که این اسناد در آن نقش چشمگیری دارد، گزارش ترازنامه و صورت‌های مالی، است.

اسناد دریافتنی غیر تجاری چیست؟

اسناد دریافتنی بر اساس موارد استفاده از آنها به دو دسته‌ی: اسناد دریافتنی تجاری و اسناد دریافتنی غیر تجاری تقسیم بندی می‌شوند. منظور از اسناد دریافتنی تجاری همان حساب‌های دریافتنی هستند که از جمله فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری تلقی می‌گردند. به طور کلی مطالباتی که از ارائه خدمات یا فروش کالا حاصل می‌‌شوند به عنوان اسناد دریافتنی تجاری تلقی می‌گردند.

اسناد دریافتنی غیر تجاری در مقابل اسناد دریافتنی تجاری قرار دارند. این نوع از اسناد از فعالیت مستمر و اصلی موسسه و یا شرکت حاصل نمی‌شوند. با ذکر نمونه می‌توان به توضیح کامل‌تری از این اسناد پرداخت. از انواع اسنادی که به عنوان دریافتنی غیر تجاری تلقی می‌گردند، عبارتند از:

• وام پرداختی به اشخاص حقوقی و یا حقیقی
• پاداش به کارکنان

چرایی استفاده از اسناد دریافتنی تجاری و غیر تجاری در شرکت یا موسسه

استفاده از اسناد دریافتنی غیر تجاری و تجاری در یک موسسه بسی ضروری و حائز اهمیت خواهد بود. در کنار اهمیت استفاده از اسناد دریافتنی، می‌توان به اهمیت حساب‌های دریافتنی در سازمان‌ها و موسسات نیز اشاره کرد. این نوع از حساب‌ها بیانگر میزان مطالبات در یک موسسه، شرکت و یا سازمان خواهند بود. از دیگر مزایای استفاده از این حساب‌ها و اسناد تجاری، می‌توان به تنظیم ترازنامه و صورت‌های مالی اشاره کرد. استفاده از حساب‌های دریافتنی در گزارش‌های مالی، نقش انکار ناپذیری خواهد داشت.

انواع حساب‌های دریافتنی کدامند؟

پس از کسب اطلاعات کامل در زمینه‌ی اسناد دریافتنی غیر تجاری و تجاری، شناخت حساب‌های دریافتنی نیز بسیار مهم و ضروری خواهد بود. منظور از حساب‌های دریافتنی دارایی‌های یک واحد اقتصادی یا شرکت و … است. واحدهای اقتصادی و یا شرکت‌هایی که فعالیت آنها بر اساس قانون تجارت رقم می‌خورد، ماهیت دارایی‌های خود را بدهکار تلقی می‌کنند. بنابراین حساب‌های دریافتنی در این واحدها نیز از ماهیت بدهکار برخوردار خواهد بود. حال این سوال مهم پیش می‌آید که انواع این حساب‌ها کدامند؟! از جمله موارد بسیار مهمی که در انواع حساب‌های دریافتنی باید مد نظر قرار دهید، تقسیم بندی آنها بر اساس معیارهای مختلف می‌باشد. از جمله عوامل تأثیرگذار در تقسیم بندی این حساب‌ها عبارتند از:

تقسیم بندی بر اساس عامل ایجاد مطالبات

این دسته بندی از جمله مهمترین دسته بندی به شمار می‌رود که در این دسته بندی می‌توان حساب‌های دریافتنی را به دو دسته‌ی: اسناد دریافتنی تجاری، اسناد دریافتنی غیر تجاری، تقسیم بندی نمود. یکی از موارد بسیار مهم در این نوع از دسته بندی‌ها، توجه به تشخیص تجاری و یا غیر تجاری بودن اسناد دریافتنی، است. برای پی بردن به این امر مهم کافیست به نوع فعالیت یک شرکت و یا موسسه توجه نمود. در صورتی که در یک کسب و کار شاهد فعالیت اصلی و مستمر باشید، مطالبات اسناد دریافتنی تجاری لحاظ می‌گردند. در غیر این صورت فعالیت شرکت در زمینه غیر تجاری تلقی خواهد شد.

انواع حساب‌های دریافتنی بر اساس عدم دریافت و یا دریافت اسناد از بدهکاران

در این تقسیم بندی از انواع حساب‌های دریافتنی می‌توان شاهد تمایز بین حساب‌ها و اسناد دریافتنی بود. در صورتی که مدیران موسسه، شرکت و … اقدام به دریافت اسنادی همچون: سفته، برات و چک از بدهکاران نمایند، شاهد ذکر اسناد دریافتی و در صورتی که هیچگونه اسنادی از بدهکار دریافت نگردد، به عنوان حساب دریافتنی تلقی می‌گردند. در بسیاری از کسب و کارهای موفق، مدیران اقدام به دریافت اسناد تجاری از بدهکاران می‌نمایند. این امر اطمینان مدیران جهت بازپرداخت مطالبات را به همراه خواهد داشت.

تقسیم بندی بر اساس زمان وصول بدهی و مطالبات

در این تقسیم بندی می‌توان شاهد دو دسته بندی متفاوت بود. این تقسیم بندی عبارت است از:

• اسناد و یا حساب‌های دریافتنی کوتاه مدت
• اسناد و یا حساب‌های دریافتنی بلند مدت

اسناد و یا حساب‌هایی که مدت وصل آنها عادی و یا 1 سال باشد، در دسته‌ی کوتاه مدت و مابقی در دسته‌ی بلند مدت قرار خواهند گرفت.

انواع حساب‌های دریافتنی بر اساس واحد پول

در این نوع از دسته بندی انواع حساب‌های دریافتنی، می‌توان شاهد دسته بندی مطالبات بر اساس واحد پول بود. برخی از آنها در واحد ریالی و برخی دیگر در واحد ارزی دسته بندی می‌شوند.  

تقسیم بندی بر اساس دریافت و وصول مطالبات

آیا چیزی در مورد احتمال وصول مطالبات در انواع حساب‌های دریافتنی شنیده‌اید؟! به طور کلی اسناد دریافتنی تجاری باید بر اساس سه احتمال دسته بندی شوند. از این دسته بندی بسیار مهم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قطعی
• مشکوک الوصول  
• سوخت شده

در این موارد، بر اساس شرایط وصول مطالبات می‌توان حساب‌های دریافتنی را تشخیص داد. برای نمونه اسنادی که وصول آنها ضعیف است در قسمت اسناد مشکوک الوصول و اسنادی که امیدی به وصول آنها نیست در دسته‌ی اسناد سوخت شده، قرار می‌گیرند.

کلام آخر

یکی از مهمترین اهداف سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌ها برای بهره برداری از اسناد دریافتنی غیر تجاری و تجاری و همچنین استفاده از حساب‌های دریافتی، تسلط به صورت‌های مالی و مطالبات، می‌باشد. این اسناد می‌توانند بهترین گزینه برای موفقیت بسیاری از مدیران در تصمیم‌گیری‌های بزرگ به شمار بروند. در ضمن استفاده از این اسناد  می‌تواند آینده‌ای درخشان را برای یک شرکت، موسسه و یا سازمان به همراه داشته باشد. لذا بسیاری از مدیران توانمند با بهره برداری از دانش تخصصی مشاوران در این زمینه، اقدام به بهره برداری مفید از این اسناد و حساب‌های کاربردی، خواهند نمود.